Diyarbakır’da 3 mahallenin ortak merasına GES: “İzin vermeyeceğiz”

Diyarbakır- Kulp ilçesine bağlı 3 köyün ortak kullandığı meraya GES kurulması kararına tepki gösteren yurttaşlar, projenin hayvancılığı bitireceğini, su kaynaklarının olumsuz etkileyeceğini söyledi.  

Diyarbakır’ın Kulp ilçesine bağlı Ağaçlı, Kaynak ve Narlıca mahallelerinin ortak kullanım alanında bulunan 25 hektarlık alanda 30 bin 909 adet güneş paneliyle Güneş Enerji Santrali (GES) kuruluyor. VBZ inşaat şirketi tarafından kurulan GES projesine, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından "ÇED olumlu" raporu verildi.

Diyarbakır Barosu Kent ve Çevre Komisyonu, Diyarbakır Ekoloji Derneği ve TMMOB ile birlikte GES yapılmak istenen alanda incelemelerde bulundu. Heyet, projenin Ağaçlı Mahallesi'nin Buduka mezrasının işlevsel tek mera alanında planlandığı, bu mera alanının içinde bulunan gölet ile dere yataklarını işgal edilip, yurttaşların temel geçim kaynağı olan hayvancılığı ve yaşamın kaynağı olan su varlıklarını yok edeceği sonucuna vardı. 

GES projesinin hayata geçirilmek istendiği alanda ikamet eden yurttaşlar, GES'le birlikte tek geçim kaynağı olan hayvancılığın yok olacağını ve bununla birlikte orada yaşayamayacak duruma geleceklerini söyledi.

“Hayvancılık biterse nereye gideriz?​”

Ağaçlı mahallesinde yaşayan Kudret Güzel, GES için kendilerinden onay alınmadığını söyledi. Bölgede yaşayan yurttaşların hayvancılıkla geçimini sağladığını anlatan Güzel, "Bu proje hayata geçirilirse hayvancılık yapamayacak duruma geliriz. Burada yaşayanlar bu saatten sonra burayı terk mi etsin? Bizler hiçbir şekilde bunun yapılmasını istemiyoruz. Ne doğamızı katletsinler ne de bize bir hizmette bulunsunlar. Bizlere yol yapacaklarını söylüyorlar, bizler onların yapacağı yolu da istemiyoruz. Bizler yenilenebilir enerjiye karşı değiliz, ama burada yaşam alanımızda olmasını istemiyoruz” dedi.

Cemal Tanrıkulu ise, “Bu projenin temellerinin 2017 yılında atıldığı söyleniyor. Kendi rantları için bunu yapıyorlar. Burada gördüğünüz ve gelemeyen bütün mahalleliler buna karşı hepsi bu projenin gerçekleşmemesi için mücadele ediyor" diye konuştu.   

“İpek böcekçiliği de yok olacak”

Tarım Mühendisi olan ve aynı zamanda yaşadığı mahallede hayvancılıkla ilgilenen Şermin Şeker, yaşadıkları yerde aynı zamanda ipek böceği yetiştiriciliği yapıldığını hatırlattı. Türkiye'de yapılan ipek böceği yetiştiriciliğinin yüzde 90'nın Kulp’ta yapıldığını söyleyen Şeker, " 31 bin paneli buraya getirip kurduklarında hem yem fiyatlarından hem de yaşam alanı bırakılmamasından dolayı hayvancılık yapamayacağız. Burada sistem yok edilirse; ipek böceği kozası da yetiştiremeyeceğiz. Bir insanın para kazanabilmesi için burada yaşayan kaç kişi evinden işinden ve doğasından olacak" dedi.

Soru Önergesi: Köylülerin itirazları neden dikkate alınmamıştır?

Diyarbakır Milletvekili Serhat Eren GES projesi ile ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum tarafından cevaplandırılması talebiyle soru önergesi verdi.

GES projesine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 28 Ocak 2025 tarihinde verilen "ÇED Olumlu" kararının, köylüler ve ekoloji örgütleri tarafından büyük tepkiyle karşılandıoğını belirten Eren, söz konusu proje ile köyün mera alanlarının işgal edileceğini ve hayvancılık faaliyetlerinin ciddi şekilde sekteye uğrayacağını belirtti.

Mera alanlarının ortadan kalkmasıyla beş mahallede yaşayan köylülerin hayvancılık yapamaz hale geleceğini ve bu durumun kırsal göçü hızlandıracağını ifade eden Eren; “Diyarbakır Barosu, TMMOB ve ekoloji örgütleri, projeye karşı hukuki süreç başlatacaklarını duyurmuş, ancak halkın görüşü alınmadan projenin onaylandığını ifade etmişlerdir. Köylülerin geçim kaynaklarını tehdit eden bu projeye karşı halkın iradesi göz ardı edilerek karar alınması, yaşam hakkını ve yerel halkın ekonomik varlığını doğrudan tehdit etmektedir. Ayrıca, depolamalı güneş enerjisi santrallerinin yaydığı radyasyonun insan sağlığı üzerindeki etkileri konusundaki endişeler de dikkate alınmalıdır” dedi.

Eren’in sorduğu sorular

• Eski Ağaçlı köyü mera alanına yapılması planlanan GES projesi için "ÇED Olumlu" raporu verilirken, köylülerin itirazları neden dikkate alınmamıştır? Bakanlığınız, halkın görüşünü almak adına herhangi bir toplantı yapmış mıdır?
• Projenin yerleşim alanlarına yalnızca 48 metre mesafede kurulacak olması, halk sağlığı ve yaşam alanları açısından büyük bir risk oluşturmaktadır. Bu mesafe belirlenirken hangi bilimsel kriterler esas alınmıştır?
• Proje kapsamında hayvanların otlatıldığı mera alanlarının tamamen işgal edilmesi öngörülmektedir. Bu durumun köylülerin geçim kaynaklarını kaybetmesine ve göçe zorlanmasına yol açacağına dair Bakanlığınızın bir değerlendirmesi var mıdır? Eğer yoksa, böyle bir etki analizi yapılması düşünülmekte midir?
• Bölgedeki doğal su kaynaklarının ve göletlerin yok olma tehlikesi karşısında, ekolojik dengeyi korumaya yönelik hangi önlemler alınacaktır?
• Depolamalı güneş enerjisi santrallerinin radyasyon yaydığına dair bilimsel bulgular olduğu bilinmektedir. Eski Ağaçlı köyü gibi yerleşim yerlerine yakın mesafelerde bu tür santrallerin kurulmasının halk sağlığı üzerindeki olası etkileri konusunda Bakanlığınız bir inceleme yapmış mıdır?
• Söz konusu projenin uygulanması halinde oluşacak mağduriyetlerin giderilmesi adına köylüler için alternatif bir geçim kaynağı sağlanması planlanmakta mıdır? Eğer böyle bir planlama yoksa, köylülerin yaşam hakkını ihlal edecek bu projenin iptal edilmesi düşünülmekte midir?
• Hukuki mücadele başlatan köylülerin ve ekoloji örgütlerinin talepleri karşısında, Bakanlığınız projenin yeniden değerlendirilmesi için herhangi bir adım atacak mıdır? (MA)